Türkiye ile Rusya arasında ateşkes muamması

Türkiye, Rusya ile varılan ateşkes anlaşmasının bu geceden itibaren Suriye'de yürürlüğe gireceğini açıklarken Moskova bunu doğrulamadı.

Rusya’nın Halep sonrası hazırlıklarına başladığı Suriye genelinde ateşkes planı için devletler arası trafik sürüyor. Bugün ajanslara AKP Hükümetiyle Rusya’nın ateşkes planında anlaştığı haberi düştü. Ateşkesin gece başlayacağı ileri sürülürken, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da “Mutabakat her an yürürlüğe girebilir” açıklaması yaptı. Ancak aynı saatlerde basın toplantısı yapan Kremlin Sözcüsü Peskov iddiayı doğrulamadı, “Bilgim yok” dedi. Bu arada Çavuşoğlu’nun ‘Görüşmelerde PYD olmayacak’ ve ‘Esad’lı dönüşümü muhalifler kabul etmez’ ifadelerini kullanması da dikkat çekti. 

Moskova’da Rusya, Türkiye ve İran dışişleri bakanları, Rusya’nın taleplerinin öne çıktığı 8 maddelik Suriye deklarasyonuna imza atmıştı. Deklarasyonun ilk maddesi üç ülkenin Suriye devletinin ‘demokratik, laik’ bir devlet olduğunu ve ‘egemenliğini’ kabul ediyordu. Önemli maddelerinden biri de Suriye genelinde ateşkesti. Ancak son açıklamalar anlaşmanın ayrıntıları konusunda henüz bir fikir birliği olmadığına işaret ediyor.  

ATEŞKES KİMLERİ KAPSAYACAK?

Ateşkes planının, Suriye hükümeti ve hükümete bağlı silahlı güçlerin, cihatçı militanlarla çatışma içinde olduğu tüm bölgelerde uygulanması istenirken, ‘Terör örgütleri’nin ise ateşkesin dışında tutulacağı ifade ediliyor. 

Rusya, “IŞİD ve el Kaide bağlantılı el Nusra”yı terör örgütü olarak nitelendirirken, AKP Hükümeti, IŞİD’in yanı sıra Suriye Kürtlerin silahlı örgütü ‘YPG/YPJ’nin terör örgütü olduğunu iddia ediyor. AKP Hükümeti’nin terör örgütleri listesinde el Nusra bulunmuyor. ABD ve Batılı örgütlerin ‘ılımlı muhalifler’ olarak nitelendirdikleri Ahrar’uş Şam, İslam Ordusu gibi diğer cihatçı örgütlerle sahada ittifak halinde savaşan el Nusra, Halep’teki militanların nakliye edildiği İdlib kentini de yönetiyor. 

Öte yandan ateşkesin hayata geçirmesinde başarılı olunursa Kazakistan’ın Astana kentinde planlanan siyasi müzakerelere de başlanması bekleniyor. Görüşmelerde Rusya Suriye devletinin, Türkiye ise ‘muhalif’ denilen cihatçı grupların garantörlüğünü üstlenecek. 

Ancak kesinleşmeyen noktalar var. 

GÖRÜŞMELERE KİM KATILACAK?

Astana’da planlanan görüşmelere katılım konusunda bir netlik henüz yok. Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki akşamki konuşmasında devletlerin katılımı için “Dışişleri bakanları düzeyinde” bir temsiliyetten bahsederek Türkiye ve Suriye dışişleri bakanlarının ilk defa bir masada buluşacağının sinyalini vermişti. 

‘Muhalif’ adı altında hangi grupların katılacağı da belli değil. Birleşmiş Milletler öncülüğündeki Cenevre’de yapılan ancak sonuç alınmayan görüşmelere katılan Suudi Arabistan destekli Yüksek Müzakere Komitesi’ne Astana için bir davet yapılmadığı belirtildi. BBC’nin haberine göre Komite Genel Koordinatörü Riad Hijab, siyasi görüşmeleri için gereken atmosferi yaratmak için güven arttırıcı önlemler gerektiğini ve bu görüşmelerin Cenevre’de Birleşmiş Milletler’in desteğiyle yapılması gerektiğini de söyledi.

ÇAVUŞOĞLU: MUHALİFLER ESAD’I KABUL ETMEZ 

Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bugün konuyla ilgili konuşmasında “Görüşmelerde PYD” olmayacak dedi. Rusya, Cenevre görüşmelerine PYD’nin davet edilmemesini eleştirmiş, katılımının önemli olduğunu savunmuştu. 

Çavuşoğlu ateşkes ile ilgili de, “Suriye’de çözüm için iki metin var, biri siyasi çözümle ilgili diğeri ateşkes; her an yürürlüğe girebilir” dedi. AKP Hükümeti’nin Suriye  politikasında ‘çark ettiğini’ reddeden Çavuşoğlu, “Sağlanan ateşkesi Suriye geneline yaymak istiyoruz. Bu ateşkesi ihlal edenlere karşı, bunu da denetlememiz ve engellememiz lazım. Artık Suriye’de kalıcı bir ateşkes ve müzakerelerle de siyasi dönüşüm olsun istiyoruz. Esad’lı siyasi bir dönüşüm olmayacağını biliyoruz, Esad’ı muhalefetin de kabul etmeyeceğini biliyoruz” ifadelerini kullandı.  Çavuşoğlu’nun Esad’a yönelik sözleri hükümetin tutumundan çok cihatçı muhalif grupların ikna edilemediğine dair bir işaret olarak yorumlandı.  

KREMLİN SÖZCÜSÜ PESKOV: BİLGİM YOK

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise Çavuşoğlu kadar net konuşmadı. Peskov, Rusya ve Türkiye’nin ateşkes planı üzerinde anlaştığının doğru olup olmadığı sorusuna “Bu soruya yanıt veremem. Yeterince bilgim yok” yanıtını verdi.

Sputnik’in haberine göre Peskov, Suriyeli tarafların Kazakistan’ın başkenti Astana’ya yapması planlanan barış görüşmelerine ilişkin olaraksa, “Astana’da yapılması planlanan görüşmelerin çeşitli detaylarını konuşmak için Türk meslektaşlarımızla sürekli temas hâlindeyiz. Bunların hepsi Suriye’de siyasal bir çözüm bulunması için yapılıyor” ifadelerini kullandı.  / Evrensel