Takıntı Türleri

Geçen haftaki yazımızda takıntının bir hastalık haline dönüştüğü obsesif-kompülsif bozukluktan bahsetmiştik. Bu hafta da bu bozukluğun çeşitlerinden bahsedeceğiz.

Öncelikle bulaşma ve temizlik obsesyonundan bahsedelim. Bedenimize ya da elbiselerimize değişik  maddelerin bulaşacağı düşüncesi sonucunda temizlik ve yıkanma davranışlarını yaptığımızda bu bulaşma ve temizlik obsesyonudur. Örneğin bir kadın hasta tuvalete her gidişinde üstüne idrar sıçradığını düşünüp banyo yapma ihtiyacı hissediyor ve ev dışında hiçbir yerde tuvalete gidemiyor.

Kuşku ve kontrol obsesyonu ise emin olamadığımız durumlarda kuşku duyarak bu durumları sürekli kontrol etmek isteyişimizdir. Örneğin bir erkek hasta, “kontrolümü kaybeder de elimden bir kaza çıkar, eşime, çocuğuma zarar verir miyim?” şeklinde düşünceleri nedeni ile aile üyelerinin bulunduğu ortamda eline makas/bıçak gibi kesici/delici aletleri almaması kuşku ve kontrol obsesyonudur.

Dini içerikli obsesyonlarında inanç ve görüşlerimizin tam karşıtı bir biçimde ve çok yoğun sıkıntı yaratacak şekilde düşünürüz ve bu düşüncelerden kendimizi alıkoyamayız. Örneğin, dindar bir hasta, namaz sırasında tam başını secdeye koyduğunda “Allah’ın varlığından kuşku duyma” şeklinde takıntılı düşünceler geldiğinden yakınmakta ve bu düşünceler ona oldukça sıkıntı vermekteydi.

Düzen obsesyonunda ise bazı durumların istediğim şekilde ve belirli bir düzende olmasına aşırı dikkat ederiz. Örneğin, kütüphane görevlisi olarak çalışan bir hasta raflardaki kitapları büyükten küçüğe, kalın ciltliden ince ciltliye belirli bir düzen içinde yerleştirmek için günlük mesaisinin büyük bir kısmını harcıyor, yapması gereken diğer işleri aksatıyordu.

Sayma takıntısında ise herhangi bir günlük aktiviteyi belirli bir sayıya kadar saymadan yaparsak işimizin rast gitmeyeceğini düşünürüz. Örneğin bir hasta, sabahları çocuğunu okula gönderirken üç kez “yolun açık olsun” demezse başına kötü bir şey geleceğinden endişe duyuyordu.

Bunlar obsesif-kompülsif bozukluğun türlerinden sadece bir kaçı. Eğer bu türde takıntılarınız varsa ve bu takıntılar sizi günlük işlerinizi yapmaktan alı koyacak şekildeyse ve çok yoğun sıkıntıya neden oluyorsa lütfen bir doktora başvurunuz.

DERUNNAS / YAZDI