Suriye’de ‘karanlık turizm’ tartışması

İç savaşın en şiddetli günlerini geride bırakmış görünen Suriye'ye son dönemde turistik turlar düzenlenmeye başladı. Batı basını 'karanlık turizm' kategorisinde değerlendirdiği bu turların etik olmadığı yönünde haberler yayınlarken, turları düzenleyenler yerel halkın turist görmekten memnun olduğunu söylüyor.

Suriye’de 2011’den bu yana devam eden iç savaşta kısmen çözüm yoluna girilmişken, ülkenin turizm sektörü de canlanmaya başladı. Rusya ve Çin merkezli bir dizi tur şirketi ülkeye birer haftalık turlar düzenlerken, Batı basınında ‘Suriye’nin ne kadar güvenli, bu turların da ne kadar etik olduğu’ konusunda bir tartışma patlak verdi. Batılı turistleri gezdiren İrlandalı rehber Johnny Ward ise ‘etik’ eleştirisine “Eğer sadece temiz bir iç ve dış politikası olan ülkeleri ziyaret edeceksek nereye gidebiliriz ki?” yanıtını verdi.

LÜBNAN ÜZERİNDEN SEKİZ KENT

Birer haftalık turlar, Şam’da eski kenti, Humus’taki meşhur Şövalyeler Şatosu’nu, IŞİD’in 2017’de geride büyük acılar bırakarak temizlendiği antik Palmira kentini kapsıyor. Rusya’da en az iki şirket bu turları düzenlerken, Çin merkezli Young Pioneer Tours şirketiyse büyük kısmı yeniden inşa bekleyen Halep’e kadar turist götürüyor. Young Pioneer şirketi bir haftalık tur için 1695 dolar ücret istiyor. Bu ücrete uçak bileti, vize masrafları ve seyahat sigortası dahil değil. Rusya’dan sekiz günlük Suriye turu düzenleyen firmalardan biri de benzer bir ücret karşılığında sekiz kenti gezdiriyor.

Turistler Suriye’ye Lübnan sınırından giriş yaparken, bu turlara katılan gruplara hükümetten yetkililerin de eşlik ettiği belirtiliyor.

KARANLIK TURİZM NEDİR?

Arkeolojik ve kültürel mirasıyla bir zamanlar turizmden büyük kâr elde eden Suriye’ye bugünlerde düzenlenen geziler, ‘karanlık turizm (dark tourism)’ olarak görülüyor. Bu terim, Nazi toplama kampları gibi ölüm ve trajediyle özdeşleştirilen yerlere yönelik seyahatler için bir süredir kullanılıyor ve ‘ölümün suistimal edilmesi’ olarak da eleştiriliyor.

‘ABD, ÇİN VEYA RUSYA SEYAHATLERİ NEDEN ELEŞTİRİLMİYOR?’

Bununla birlikte, Suriye turlarını düzenlemeye başlayanlar etik eleştirilere karşı. Batılı turistlere tur düzenleyen İrlandalı gezgin ve rehber Johnny Ward, AFP’yle söyleşisinde şu tepkiyi gösteriyor: “Eğer sadece temiz bir iç ve dış politikası olan ülkeleri ziyaret edeceksek nereye gidebiliriz ki? Las Vegas, Pekin veya Trans Sibirya Demiryolu’na seyahatler de eleştiriliyor mu? Bu ülkelerin iç ve dış politikaları kaç kişinin hayatını etkiledi?” Ward, bu tarz bir turizmin, gerçekten ihtiyacı olan insanlara para kazandırabileceğini de ekledi.

‘YEREL HALK MUTLU OLUYOR’

Young Pioneer şirketi de, eleştirilere internet sitesinden yanıt verdi. Suriye turlarının ‘Bu gerçekten uygun mu?’ tepkisini çektiğini aktaran şirket, asıl dikkate alınması gerekenin yerel halkın fikri olduğunu belirterek “Suriye ziyaretlerimizde karşılaştığımız herkes, orada olmamızdan son derece mutlu oldu ve büyük onur duydu” ifadelerini kullandı.

‘SURİYE SAVAŞTAN İBARET DEĞİL’

Söz konusu turlara katılarak bu yıl Suriye’ye giden popüler Rus blogger Ilya Varlamov ise “Suriye sadece savaştan ibaret değil” dedi. Varlamov, “Büyük kentler, antik kalıntılar, hatta tatil beldeleri var. Ülkenin uzun yıllar iç savaşa gömülmesine rağmen, barışçıl bir yaşam da sürüyor” diye konuştu.