Seçim Komisyonu’ndan ilk resmi açıklama: Katılım oranı yüzde 78

Iraklı Kürtler, tarihi bağımsızlık referandumu için bugün sandık başında. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde heyecan, dünyada endişe hâkim. Türkiye'den ilk yaptırım geldi… İşte dakika dakika son gelişmeler… 

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) bağımsızlık referandumu bitti. Kesin sonuçlar 72 saat içinde açıklanacak. İşte dakika dakika gelişmeler:

Saat 01.08: Kürdistan Bölgesi Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu Sözcüsü Şirwan Zırari, başkent Erbil'de bugün gerçekleştirilen referandumla  ilgili bir basın açıklaması yaptı. Şirwan Zırari, Kürdistan Bölgesi ve idaresi dışındaki Kürdistani bölgelerde referandumda 3 milyon 985 bin 120 seçmenin oy kullanma hakkına sahip olduğunu belirtti. Sonuçların 72 saat içinde açıklanacağını belirten Zirari, medyada yer alan verilere itibar edilmemesi gerektiğini söyledi. Öte yandan son sonuçlara göre, yüzde 93,29 "evet", yüzde 6.71 "hayır" sonucu mevcut.

Saat 22.06: Erbil merkezli Rudaw’ın haberine göre, 4 milyon kişinin oy kullanma hakkı olan bağımsızlık referandumuna katılım oranı yüzde 78 oldu. Sayılan 138 bin 585 oyun yüzde 97.08’inin “evet”, yüzde 2.92’si ise “hayır” çıktı. Bu oranlar Amediye, Duhok, Akre ve Halepçe kentlerinde sayılan oylardan oluşuyor.

ABD: IŞİD VE İRAN’A KARŞI BİRLEŞİK IRAK UMUYORUZ

Saat 21.50: ABD’den bağımsızlık referandumuyla ilgili açıklama geldi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “IŞİD’i yok etmek ve İran’a karşı baskı yapmak için birleşik bir Irak olmasını umuyoruz” denildi.

TÜRKİYE VE IRAK ORTAK TATBİKATA BAŞLIYOR

Saat 19.46: Türkiye’nin Irak sınırında yaptığı tatbikata Irak askerlerinin de katılacağı açıklandı. Irak askerleri akşam saatlerinde Türkiye’ye geldi.

SANDIKLAR KAPANDI

Saat: 19.00: Bağımsızlık referandumunda oy verme işlemi tamamlandı ve sandıklar kapandı. Oyların sayılmasına başlandı.

NETANYAHU’DAN BAKANLARA KONUŞMA YASAĞI

18.25: İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun, İsrail hükümet yetkililerine bağımsızlık referandumu konusunda konuşma yasağı getirdiği belirtildi. Reuters’ın ulaştığı bir İsrailli bakan, “Netanyahu bizden bu konuda yorum yapmamızı istedi” dedi. İkinci bir İsrailli yetkili de talimatı teyit ederek, konu için ‘çok hassas’ nitelemesi yaptı.

İsrail, bölge ülkeleri arasında referanduma destek veren tek ülke.

OY VERME İŞLEMİ BİR SAAT UZATILDI

17.53: Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Seçim Kurulu, oy verme işleminin bir saat uzatıldığını açıkladı. Bu kararla, sandıklar 19.00’da kapanacak.

Şu ana dek seçmenlerin yüzde 73’ünün oy kullandığı sanılıyor.

KERKÜK’TE SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI

17.20: Kerkük Valiliği, referandumda oy verme işleminin son bulmasından sonra kentte gece sokağa çıkma yasağı ilan etti.

HAŞDİ ŞABİ KOMUTANI: HEDEF KERKÜK

17.13: Çoğunluğunu Şiilerin oluşturduğu ve Irak ordusuyla birlikte IŞİD’e karşı savaşan Haşdi Şabi güçlerinden Kerkük açıklaması geldi. Haşdi Şabi komutanlarından Kerim Nıri AFP’ye demecinde, “Bir sonraki hedefimiz, başkomutanın emirlerine uymayan yasadışı gangsterler tarafından tarafından işgal edilmiş Kerkük ve diğer tartışmalı bölgeler olacak” dedi.

Bağdat yönetiminin Haşdi Şabi’nin Kerkük’e ilerlemesini resmen isteyip istemediği bilinmiyor. Kerkük şu an peşmergenin kontrolünde.

‘KERKÜK’E ASKER’ AÇIKLAMASI

17.03: Bağdat yönetimi, ‘Kerkük’e asker gönderildiği’ yönündeki iddialara açıklık getirdi. Irak Başbakanı Haydar Abadi’nin medya ofisinden yapılan açıklamada, asker gönderme kararının tartışmalı bölgeler olan Kerkük, Hanekin, Mahmur, Şengal ve Calavla için, ‘vatandaşları koruma’ amacıyla alındığı belirtildi.

Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Haydar Abadi, vatandaşların Kürdistan Bölgesi’nin kontrolündeki bölgelerde karşılaşabilecekleri tehdit ve zorlamalardan korumak için güvenlik güçlerini yönlendirdi.”

RUDAW TÜRKSAT’TAN ÇIKARILDI

16.25: RTÜK, Erbil merkezli Rudaw televizyonunun TÜRKSAT’tan çıkarılması kararı aldı.

BARZANİ’DEN ‘KUTLAMA’ AÇIKLAMASI: HAVAYA ATEŞ AÇMAYIN

15.43: Irak Kürdistan Başkanı Mesud Barzani’nin ofisinden yapılan açıklamada, Kürdistan halkına referandumdan sonra yapılacak kutlamalarda ‘sorumlu’ davranılması istenildi. Açıklamada, havaya ateş açmak gibi provokatif eylemlerden kaçınılması, huzursuzluk yaratılmaması istendi; “Her türlü silah kullanımı, gayrımedeni davranış, taşkınlık ve yasadışı eylemlerden sakınıp, şehirlerin ve halkın huzurunu koruyun” denildi.

ERDOĞAN PUTİN’LE GÖRÜŞTÜ

14.55: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, IKBY’nin bağımsızlık referandumu konusunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüştü.

BAĞDAT KÜRDİSTAN SINIRLARINI KAPATTI

14.33: Bağımsızlık referandumuna karşı çıkan Bağdat’taki merkezi yönetimden yeni hamle geldi. Irak parlamentosu, Kürdistan bölgesinin uluslararası sınır kapılarının kapatılması kararını onayladı. Rudaw’ın haberine göre oylama, Meclis Başkanı Selim el Cuburi’nin altı meclis komitesinden bu yönde girişimde bulunmasını istemesi üzerine yapıldı.

ABADİ’DEN AZINLIKLAR İÇİN EMİR

13.56: Irak Başbakanı Haydar Abadi, bazı azınlık mensuplarının zorla sandığa götürüldüklerinden şikâyet etmesi sonrası, güvenlik güçlerine azınlıkları koruma talimatı verdi. Referanduma karşı çıkan Abadi, Erbil’den oylamayı iptal etmesini istemişti.

KERKÜK VALİSİ: İKİNCİ REFERANDUM DÜZENLENEBİLİR

13.43: Bağdat ile Erbil arasındaki en önemli tartışma konularından biri olan petrol zengini Kerkük’ün valisi Necmeddin Kerim, İngiliz gözlemci heyetiyle biraraya geldi. Kerim, heyetle görüşmesinde ‘özel statüsü’ nedeniyle Kerkük’te bağımsızlık referandumundan sonra ikinci bir referandum düzenlenebileceğini söyledi.

Kerkük’ü ziyaret eden İngiliz gözlemci heyetinde altı milletvekilinin yanı sıra akademisyenler var. Heyete, İngiliz parlamentosundaki ilk Kürt vekil olan Nedim el Zahawi başkanlık ediyor.

Irak anayasası, esasında Kerkük’te 2007 yılı bitmeden bir referandum düzenlenmesini ve kent halkının bu oylamada Bağdat’a mı, Erbil’e mi bağlı kalacaklarına karar vermesini öngörüyordu. Ancak bu referandum henüz düzenlenmiş değil.

ERDOĞAN’DAN PETROL TEHDİDİ

13.00: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Erbil yönetimi ile petrol ticaretinin kesilebileceğini ve sınırların kapatılabileceğini söyledi. Erdoğan, “Sınırlardan şu anda sadece Irak tarafına geçişe müsaade var, bu hafta içinde diğer tedbirleri de açıklayacağız. O adımlar da atılacak. Giriş çıkış kapatılacak. Bundan sonra Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi bakalım petrolünü nereye akıtacak ya da satacak. Vana bizde. Kapattığımız anda o iş de bitti” dedi.

GORAN LİDERİ: ‘EVET’ VERDİK

12:19: Referanduma karşı tavrını dün gece geç saatlerde değiştiren Gorran (Değişim) Hareketi’nin lideri Ömer Said Ali, oy verdikten sonra yaptığı açıklamada “Evet, ‘evet’ oyu verdik” dedi.

Gorran, IKBY Başkanı Mesud Barzani’nin lideri olduğu Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ile anlaşmazlıklar nedeniyle oylamaya karşı çıkıyordu. Kararın bölgesel parlamentoda yeterince ele alınmadığını savunan Gorran, dün gece geç saatte yapılan bir açıklamayla ‘seçmenlerinin istedikleri oyu verebileceğini’ belirterek bu muhalefeti geri çekmişti.

İRAN, KÜRDİSTAN SINIRINI KAPATTI

12.15: İran, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’yle sınırlarını kapattı. AFP ajansı, İran Dışişleri’nin açıklamasını son dakika olarak duyurdu.

ÇİN’DEN REFERANDUM AÇIKLAMASI

11.59: Pekin yönetimi, referandum konusunda Irak’ın toprak bütünlüğüne vurgu yapan bir açıklama yayımladı. Çin Dışişleri Sözcüsü Lu Kang, “Çin hükümeti Irak’ın egemenliğini, birliğini ve toprak bütünlüğünü destekliyor” dedi. Lu, “İlgili tarafların farklılıklarını diyalog yoluyla çözmesini, tarihi ve gerçekliği göz önünde bulunduran kapsayıcı bir çözüm bulmasını, Irak’ın ve bölgenin güvenliğini ortak biçimde korumasını umuyoruz” ifadelerini kullandı.

Uluslararası meselelerde müdahaleci bir yaklaşımdan devlet politikası olarak kaçınan Çin yönetimi, Tayvan, Tibet ve Şincan nedeniyle ayrılıkçı hareketler konusunda daha net bir tavır sergiliyor.

‘TÜRKİYE’NİN BİZİ ANLAMASINI BEKLİYORUZ’

11.54: IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, oy kullandıktan sonra yaptığı açıklamada “Türkiye’nin bizi anlamasını bekliyoruz. Referandum asla 26 Eylül’de Kürdistan devletini ilan edeceğimiz anlamına gelmiyor” dedi. Barzani ayrıca, “Referandum, sınırları belirlemek için değildir. Komşu ülkelere, bölge için istikrar unsuru olduğumuzu gösterdik” ifadelerini kullandı.

BARZANİ: ONUR DUYUYORUM

11.38: IKBY Başkanı Mesud Barzani, oy kullandıktan sonra ilk açıklamasını Twitter üzerinden yaptı. Barzani mesajında, “Bu sabah erken saatlerde oyumu kullanmaktan ve bu tarihe güne katılmaktan onur duyuyorum” dedi.

ŞAM: REFERANDUMU REDDEDİYORUZ

11.32: Suriye yönetimi, referandum konusunda ilk kez resmi bir açıklama yaptı. Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, IKBY’nin bağımsızlık referandumunu reddettiklerini açıkladı. Muallim, “Biz Suriye’de sadece birleşik bir Irak’ı tanıyoruz ve Irak’ın bölünmesine yol açacak herhangi bir süreci reddediyoruz” dedi.

Muallim, devlet ajansı SANA’da yayımlanan açıklamasında, “Bu adımı reddediyoruz ve tanımıyoruz. Dün bu tavrımız konusunda Irak Dışişleri Bakanı’nı da bilgilendirdim” ifadelerini kullandı.

HABUR HABERİNE YALANLAMA

10.09: Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Habur Sınır Kapısı’nın tek taraflı kapatıldığı iddialarını yalanladı. Tüfenkci, güvenlik kontrollerinin sıkılaştırıldığını söyledi.

ERBİL DE SINIRLARI KAPATTI

09.40: IKBY, sınırlarını referandum bitene kadar kapattığını duyurdu. Rudaw’ın haberine göre, şu an bölgenin sadece İran’la Pervezhan Sınır Kapısı açık. IKBY, seçim günlerinde sınırlarını rutin bir uygulama olarak kapatıyor.

TÜRKİYE SINIRI KAPATTI

09.07: Türkiye, referanduma tepki olarak Habur sınır kapısını tek taraflı olarak kapattı.

Barzani dün bu konuda, “Umarız Türkiye sınırı kapatmaz çünkü iki taraf da bundan fayda sağlamaz” demişti.

KERKÜK VALİSİNDEN TÜRKMEN VE ARAPLARA ÇAĞRI

08.45: Kerkük Valisi Necmeddin Kerim oy kullanırken, kent halkına sandığa gitme çağrısı yaptı. Kerim, Erbil ile Bağdat arasındaki tartışmalı kentte Arap ve Türkmen seçmenlerin referanduma katılımı hakkındaki soruya, “Bugün herkesin katılımı önemli. Burası onların da kenti. Hepimiz birlikte yaşıyoruz” dedi.

Kerim, referanduma destek verdiği için Bağdat’taki merkezi hükümetin tepkisini çekmiş ve görevden alınmıştı. Vali, Irak parlamentosunun gerekçe göstermeden aldığı bu kararın anayasaya aykırı olduğunu belirterek görevinde kalacağını söylemişti.

BARZANİ OY KULLANDI

08.30: IKBY Başkanı Mesud Barzani, oyunu Erbil’de kullandı.

TÜRKİYE’DEN SEYAHAT UYARISI

08.25: Türkiye’den ilk açıklama geldi. Dışişleri açıklamasında “Her türlü hukuki temelden ve meşruiyetten yoksun olan bu girişimi tanımıyoruz” denilirken, Irak’a yönelik seyahat uyarısı IKBY’yi de kapsayacak şekilde genişletildi.

SONUÇLAR 72 SAAT İÇİNDE AÇIKLANACAK

08.00: Oy verme işlemi, Erbil saatiyle 08.00’da başladı. Sandıklar 18.00’da kapanacak. Nihai sonuçların 72 saat içinde açıklanması bekleniyor.

Sandıktan güçlü bir ‘evet’ sonucu çıkması bekleniyor. IKBY Başkanı Mesud Barzani, bu sonucu Bağdat’la yeni dönemde bağımsızlık müzakereleri için bir yetki olarak kullanmayı planlıyor. Merkezi hükümet ise bağımsızlık çerçevesinde müzakereye karşı.