‘Kuşlar uçağa değil uçaklar kuşa çarpar’

Kuş gözlemcisi Kerem Ali Boyla, İstanbul’daki bütün havalimanlarının kuş göç yolları üzerinde olduğunu vurguluyor. İstanbul Havalimanı’nda bu tip olayların daha yüksek olma olasılığının nedenini şöyle anlatıyor: “Atatürk Havalimanı’nda şöyle bir avantaj vardı. Uçaklar deniz üzerinden yaklaşıyordu. Bu avantajdı. Niye? Çünkü kuş göçü deniz üzerinden çok daha az geçer. İstanbul Havalimanı’nda ise uçaklar denizden gelmiyorlar. Karaların üzerinde Arnavutköy’de alçalmaya başlıyor. Bu alçalış şeriti kuşlar açısından en sıkıntılı yer.”

THY’nin İstanbul Yeni Havalimanı’ndan kalkan Antalya uçağının kuş sürüsüne çarpması nedeniyle geri dönmesi, uçağın kokpit camında çatlama meydana gelmesi kuş göç yolları üzerinde inşa edildiği söylenen yeni havalimanının konumunu bir kez daha gündeme getirdi.

Bu tip olaylarla ne kadar sıklıkla rastlaşılacak? Uçağın kuş sürülerine çarpması olağan bir risk mi? İstanbul Havalimanı’nın konumunun benzer olaylarda etkisi ne kadar?

‘AY İTİBARİYLE GÖÇ DÖNEMİ BİTMİŞ DURUMDA, NE ÇARPTI BİLMİYORUZ’

‘Her zaman çarpan kuşlar değil uçaktır’

Kuzey Ormanları Savunması raporuna konu hakkında katkı sunan kuş gözlemcisi Kerem Ali Boyla, öncelikle İstanbul Havalimanı’yla birlikte kuş göç yollarının hatırlandığını söylüyor. Uçağın kuş sürüsüne çarpması için ise şunları söylüyor:

“Teknik olarak bakınca mesela Haziran ayının sonlarındayız. Mart başı ile mayıs sonu arasındaki ana göç dönemi bitmiş durumda. Ne çarptı bilmiyoruz. Bilgi pek paylaşılmıyor. Martı çarpmış olabilir. Çok küçük bir ihtimal de leylek. Haziran, Temmuz’da küçük leylek sürüleri arada geçer. Üremeyen, genç birey 2 , 3 yaşında, henüz yuva yapmayan kuşlardır bunlar. Bu şekil sürüden bağımsız Afrika’yla Avrupa arasında serseri mayın gibi dolaşan kuşlar oluyor arada. Bazen sürülerini görüp, şaşırıyoruz. Takvime uymuyor, nasıl olur bu günlerde geçebilirler diye.”

Boyla, uçakların iniş sırasında 200- 250. km hızda olduklarını; martı, karga, serçe, güvercin gibi kuşların uçuş hızının ise 45-50 km olduğunu söylüyor. “Dolayısıyla her zaman çarpan uçaktır” diyor.

‘KUŞ GÖÇÜ DENİZ ÜZERİNDEN DAHA AZ GEÇER’

Kazanın, İstanbul Havalimanı’nın kuş göç yolları üzerine yapılmasıyla muhtemelen alakalı konu olmadığının altını çizen Boyla halihazırda İstanbul’daki bütün havalimanlarının göç yolları üzerinde olduğunu hatırlatıyor:

“Sabiha Gökçen’de, Atatürk Havalimanı’da ve yeni havalimanıda hepsi göç yolları üzerinde. İstanbul’un her tarafı göç yolu. İstanbul Havalimanı Atatürk’ten daha mı iyi, daha mı kötü? Bu sorunun yanıtını da vermek zor. Burada havalimanının konumu çok önemli değil. Çünkü uçaklar helikopterler gibi yukarı çıkıp, aşağı inen cihazlar değiller. Uçakların alçaldıkları bir rota var. Buna yaklaşma şeması deniyor ve bu rota 13 km. Yani daha açık ifade etmek gerekirse, bir uçağın 1000 metre irtifadan piste değene kadar kullandığı mesafe 13 km. Atatürk Havalimanı’nda şöyle bir avantaj vardı. Uçaklar deniz üzerinden yaklaşıyordu. Bu avantajdı. Niye? Çünkü kuş göçü deniz üzerinden çok daha az geçer.”

‘ATATÜRK VE SABİHA GÖKÇEN’İN AVANTAJI DENİZE YAKIN OLMALARIYDI’

Boyla, İstanbul Havalimanı’nda bu tip olayların daha yüksek olma olasılığının nedenini şöyle açıklıyor:

‘Kuşlar asla rotayı bozmazlar’

“Uçaklar denizden gelmiyorlar. Karaların üzerinde Arnavutköy’de alçalmaya başlıyor. Bu alçalış şeriti kuşlar açısından en sıkıntılı yer. Zaten uçak kazaları büyük oranda kalkışlarda ve inişlerde gerçekleşiyor. İstanbul’daki bütün havalimanlarının konumu kuş göçü üzerinde. Fakat Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanları’nın avantajı denize yakın olmaları, yaklaşma şemasında uçakların deniz üzerinden gelmesiydi. Dolayısıyla tehlikesi daha azdı.”

‘KUŞ SÜRÜLERİ EKONOMİK ZARAR DA VERİR’

Kuşların, rotalarını değiştirmeyeceğini söyleyen Boyla, “Kuşlar mikro yönetim yapıyorlar. Bir yerde köprü var, devasa anten, rüzgar santralleri var. Onu görünce sağa sola kaçıyorlar. Ne olursa olsun, asıl rotayı bozmazlar, çünkü bu rota iki nokta arasındaki en ekonomik rotadır” diyor.

Boyla, benzer olayların insan hayatını etkileyecek kazalara sebep olmayacağını ifade ediyor: “Bu tip olaylar ekonomik zarar verebilir. Kolay kolay uçağın düşmesine sebep olmaz. Kuş sürüsüyle karşılaşıldı diyelim, uçak daha çok tur atar. Jet motorun fanının değişmesine sebep olabilir. Atıyorum, 10 bin dolar. Motora zarar verdi, daha da yüksek mali zarara neden olur. Bilindiği üzere, uçak zarar görünce, sanayiye girip iki çekiç darbesiyle tamir edilmiyor.”

Boyla ek olarak, sık sık bu tip kazaları duyabileceğimizi fakat neyin çarptığı konusunda bilgilendirilme yapılmadığını, gizlendiğini söylüyor.