İttifakta ‘Hazine yardımı’ tartışması: Ortak oylar neden partilere dağıtılıyor?

Meclis’te görüşülen düzenlemeye göre seçim ittifakına giren partiler tek başlarına aldıkları oy üzerinden milletvekili çıkaracak. Ancak teklife göre 'ortak oylar' da partilere dağıtılacak. CHP’ye göre milletvekili dağılımını etkilemeyecek bu hesaplamanın amacı ittifak partilerine daha fazla Hazine yardımı sağlamak.

Seçime birlikte girecek partiler için yapılacak ‘ittifakın ortak oyları’ hesabı, ‘Hazine yardımı garantisi’ tartışmasına yol açtı. İttifakın ortak oylarının partilere dağıtılmasının milletvekili sayısındaki dağılımı etkilemeyeceğini söyleyen CHP’li Murat Emir, “Bu hazine yardımı için yapılıyor” iddiasında bulundu. MHP’li Parsak ise bu iddiayı reddetti. 

Siyasi partilerin seçim ittifakı yapmasını düzenleyen teklifin 18’inci maddesi, ittifak yapan partilerin kendi alanlarına basılan oylar dışında ‘ittifak alanına’ basılan oyları da ‘ittifakın ortak oyu’ olarak değerlendiriyor. Bu ortak oylar partilerin tek başına aldıkları oy oranına göre partilere dağıtılacak.

‘MATEMATİKÇİDEN YARDIM ALDINIZ MI?’

Teklifin Alt Komisyon görüşmelerinde tartışma konusu olan düzenleme için CHP’li Murat Emir, “Bu madde yazılırken bir matematikçiden yardım aldınız mı?” diye sordu. MHP’li Mehmet Parsak’ın, “Gerek yok ki” yanıtı üzerine kendisinin biraz matematik bilgisi olduğunu söyleyen Emir, ortak oyların hesaplanıp partilere dağıtılmasının ittifak içindeki partiler açısından milletvekili dağılımını hiçbir şekilde etkilemeyeceğini söyledi. Teklifi savunan milletvekilleri de bunu kabul edince Emir, “Peki, bu niye yapılıyor?” diye sordu, yanıtı da kendisi verdi:
“Bu hazine yardımı için yapılıyor. Oylar boşa gitmemiş zannedilsin diye yapılıyor."

MHP’li Parsak, “Hazine yardımıyla hiç alakası yok. Müzakere bile edilmedi” derken Emir, “Bu kadar cambazlığa gerek yok. İttifaka saydığınız oyları eğer hazine yardımı almak için yapmıyorsanız bunu yapmanın hiçbir mantığı yok çünkü milletvekili dağılımına bir gram etkisi yok” dedi.

ORTAK OYLARIN DAĞILIMININ 2 NEDENİ

Oy hesaplama yöntemini düzenleyen bu maddeye CHP’nin muhalefet şerhinde de itiraz edildi. İttifaka katılan siyasi partilerin milletvekili sayılarında hiçbir değişime yol açmayan oy hesaplamasının neden yapıldığı sorulan şerhte, “Bunun iki nedeni olabilir. Birincisi, ‘ittifakımız şu kadar oy aldı’ şeklinde bir algı yönetimi yapmak. İkinci ihtimal; ittifakın içindeki partilerin daha fazla Hazine yardımı alması içindir” denildi.

HAZİNE YARDIMI OY ORANINA GÖRE YAPILIYOR

Hazine yardımı partilerin son seçimdeki oy oranına göre belirleniyor. Seçimde yüzde 3’ün üzerinde oy alan partiler bu yardımdan yararlanmaya hak kazanıyor. 1 Kasım 2015’te Meclis’e HDP 59, MHP 40 vekil soktu. Ancak MHP yüzde 12.03, HDP yüzde 10.56 oy aldı. Bu nedenle MHP Hazine yardımından daha büyük pay alıyor. 2018 yılı başında partilere dağıtılan hazine yardımının, 139.1 milyonu AK Parti, 71.2 milyonu CHP , 33.3 milyonu MHP , 30.1 milyonu HDP’ye yapıldı. / DUVAR