Güvenlik soruşturmalarına ombudsman isyanı

İdarenin iş ve eylemlerini denetlemek için kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu da “emniyet-istihbarat” duvarına çarptı. Güvenlik soruşturması nedeniyle işe başlatılamayan bazı memurların şikayetini incelemek için istenen bilgiler, “İkinci-üçüncü şahıslarla paylaşılamaz” gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na verilmedi. Kamu denetçileri, “biz ikinci veya üçüncü şahıs değiliz, işin aslıyız, bizimle bu bilgileri mutlaka paylaşmalılar çünkü bizim en doğru karara ulaşmamız gerekir” tepkisi gösterdi.

Güvenlik soruşturmalarının “gizlilik” gerekçesiyle idarenin işlemlerini inceleyip öneri yapma hakkı bulunan Kamu Denetçiliği Kurumu’na da verilmemesi Meclis’te tartışma konusu oldu. Bir kamu denetçisi, “İstihbarat örgütü veya Emniyet teşkilatının idarelere gönderdiği ‘Bunu başkasıyla paylaşmayın’ sözü ‘İlgisiz insanlarla paylaşmayın’dır. Biz doğrudan kamu denetçileri olarak ilgiliyiz” dedi.

Meclis Dilekçe-İnsan Hakları Karma Alt Komisyonu, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun bilgi ve belge taleplerine olumlu yaklaşmayan kamu kurum ve kuruluşlarını dinledi. Toplantıda ele alınan konulardan biri KPSS sınav sonuçlarına göre Kastamonu Taşköprü Devlet Hastanesine yerleştirilmiş bir diyetisyenin başvurusuydu. Diyetisyen sınavı geçmiş ama devlet memuru olarak atanabilme koşullarını düzenleyen kanuna 2016 yılında eklenen “güvenlik soruşturması ve arşiv soruşturması yapılma hükmü” doğrultusunda yapılan soruşturma olumsuz sonuçlanınca göreve başlatılmamıştı. Güvenlik soruşturması gerekçe gösterilerek işe başlatılmayan diyetisyen bunun üzerine Kamu Denetçiliği Kurumu’na şikayet başvurusunda bulundu. Şikayeti incelemeye alan Kurum, Sağlık Bakanlığı’ndan bilgi belge talep etti. Ancak bu bilgiler gelmedi.

KAMU DENETÇİSİ: KARAR İÇİN SORUŞTURMA EVRAKINI GÖRMEK ZORUNDAYIZ

Meclis Karma Komisyon’da bilgiyi isteyen ve söz konusu belgeleri göndermeyen kurum temsilcileri karşı karşıyaydı. Kamu Denetçisi Saadettin Kalkan, güvenlik soruşturmaları sebebiyle sakıncalar ortaya çıktığında idarenin göreve başlatmama hakkına sahip olduğunu ancak bu kişilerin kendilerine başvuru yaptıklarında o güvenlik soruşturmasının sonucuna, içeriğine ulaşmak zorunda olduklarını söyledi. Güvenlik soruşturmalarının gönderildiği kurumlara, “Başka biriyle, üçüncü şahıslarla, ikinci şahıslarla paylaşmayın” denildiğine dikkat çeken Kalkan, “Ama biz kamu denetçileri ikinci veya üçüncü şahıs değiliz, işin aslıyız, bizimle bu bilgileri mutlaka paylaşmalıdırlar çünkü bizim en doğru karara ulaşmamız gerekir. Biz bu sebeple karara, neticeye ulaşamıyoruz. Bu güvenlik soruşturmaları sebebiyle de ciddi gecikmeler oluyor karar vermemizde. Kişi ortada kalıyor, ne yapacağını bilemiyor, nereye başvuracağını bilemiyor” dedi.

SORUŞTURMA EVRAKI KİŞİYE ÖZEL GÖNDERİLEBİLİR

Kamu denetçisi Kalkan, söz konusu belgelerin kişiye özel ve gizli gönderilebileceğini, dolayısıyla söz konusu belgelerin sadece son muhatabı kimse o kişi tarafından açılmasının sağlanabileceğini söyledi.

BAKANLIK: ARŞİV KAYDINI GÖNDEREN KURUMA BAŞVURUN

Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürü Mehmet İslamoğlu, güvenlik soruşturmasına ilişkin bilgi ve belgelerin paylaşılmamasının, bu bilgi ve belgeleri gönderen kurum ve kuruluşun talebi olduğunu söyledi, “Yani o kurum ve kuruluşlar nezdinde Kamu Denetçiliği Kurumumuzun girişimde bulunması ve oradan da bize bir tavsiye kararı veya iki satır uygun bir yazı gönderilmesiyle kurumlarımızın eli, dolayısıyla da bizim elimiz çok rahatlamış olacak” dedi.

‘İLGİSİZ İNSANLARLA PAYLAŞMAYIN, BİZ İLGİLİYİZ’

Kamu Denetleme Kurumu’nun özel bir kanunu olduğunu ve genel hükümlerden önce geldiğini belirten Kamu Denetçisi Kalkan, “Bir kamu denetçisi gizli bilgilere dahi ulaşabilir, hem yerinde de inceleyebilir hem o gizli bilgileri talep de edebilir. İlgili kuruluşun yani İstihbarat örgütünün veya Emniyet teşkilatının ilgili idarelere gönderdiği “Bunu başkasıyla paylaşmayın” sözü “İlgisiz insanlarla paylaşmayın”dır. Biz doğrudan kamu denetçileri olarak ilgiliyiz, bize bu hususu yani güvenlik soruşturmalarını, çok rahat söylüyorum, normal yazışma kuralları çerçevesinde kişiye özel ve gizli gönderebilirler. Bunu sadece bizim arkadaşlarımıza veya bizim güvenerek yetkilendirdiğimiz bir koordinatör arkadaşımız varsa o kişi açabilir, bu kişiler de ilgili kişilerdir. Oradaki tembihat ise, idarelere verilen bu tembihat ilgisiz insanlarla yani sizin kurumunuzda bu konuyla ilgili olmayan herhangi birisiyle veyahut da dışarıdan başka birisiyle paylaşmayın anlamındadır. Dolayısıyla bu şekilde bir talep yapıldığında -güvenlik soruşturmasına ilişkin talep- bu hususları bizimle, Kamu Denetçiliği’yle rahatlıkla paylaşabilirler” dedi.

DEVLET SIRRI DA OLSA İNCELEYEBİLİRİZ

Kamu Denetçisi Yahya Akman da aynı konuya değinerek, “özel kanunumuzun özel maddesi gereği yani çok gizli nitelikte dahi olsa devlet sırrı diye kabul edilen nitelikteki bilgiler dahi olsa bunların istenildiği zaman bizimle paylaşılması gerekiyor. Gerekirse bir kurye tarafından getirilip ilgili ombudsman arkadaşa bu belgelerin sunulması gerekiyor çünkü bu tip kararların verilebilmesi için yani kararın verilebilmesi için o son noktayı öğrenmeniz gerekiyor” dedi.

SAĞLIKLI ADİL KARAR İÇİN BELGE ŞART

Alt Komisyon Başkanı Ahmet Salih Dal, kurumun bağlayıcı karar alabilmesi için hukuki bir düzenlemenin yapılması gerektiğini, bu gizlilik konusunun da orada yer alabileceğini söyledi. Kamu Denetçisi Yahya Akman ise, konunun kurumun kararlarının bağlayıcı olup olmaması meselesi olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Biz kurumlardan bilgi, belge isterken o bilgi, belgelerin muhakkak surette bize verilmesi kararımıza esas teşkil edebileceğimiz o dokümanları toparlamamızı zorunlu kılmış, hatta yerine getirmeyen kamu kuruluşu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulunulabileceği yine kanunda ifade edilmiş yani karar aşamasına gelmeden evvelki bir hususu ifade etmek istiyoruz. O aşamada bunların doğru bir şekilde elimize gelmesi, bizim karar verme aşamasında sağlıklı, adil, daha doğru verilerle karar vermemizi sağlayacaktır.”

Kamu Denetçiliği Kurumu, Anayasa’nın 74’üncü maddesinde yer alan Anayasal bir Kurum. 6328 sayılı Kanunun 5. Maddesi gereğince, “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla…” görevlendirilmiştir.  (DUVAR)