Türkiye'ye gelerek 8-10 Mayıs tarihlerinde incelemelerde bulunan AGİT heyetinin raporunda, seçimler için daha çok gözlemci göndermesi istendi. Raporda, TRT'nin tüm cumhurbaşkanı adaylarını buluşturmak için tartışma programı yapmayı planladığı ancak daha sonra bundan vazgeçtiği bilgisi de yer aldı.
24 Haziran’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini izlemek üzere Türkiye’nin davet ettiği Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu’nun (DKİHB), İhtiyaç Değerlendirme Misyonu Türkiye’deki ilk temaslarının ardından bir rapor yayımladı. Raporda seçimlerin izlenmesi isterken, gözlemci sayısının da arttırılmasını önerdi.
‘YAYGIN ŞEKİLDE GÖZLEMLENMELİ’
Cumhuriyet’ten Duygu Güvenç’in haberine göre durum tespiti için yapılan ziyaretin ardından heyet, seçimlerde 28 uzun dönemli ve 350 kısa dönemli gözlemcinin bulunmasını ve seçimlerin ülke genelinde yaygın şekilde gözlemlenmesini istedi. DKİHB, 16 Nisan referandumunu 11 uzun dönemli ve 24 kısa dönemli uzman ile takip etmişti. DKİHB’nin yanı sıra AKPM (Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi) heyeti de Türkiye’deki seçimleri takip edecek.
İlk değerlendirmede, yasal mevzuatın büyük oranda değiştiğine dikkat çekilirken, DKİHB’nin önceki tavsiyelerine de uyulmadığı anımsatıldı. Özellikle de seçim yasalarına yönelik düzenlemelerde partiler arasında kapsayıcılık ve uzlaşı eksikliği olduğu vurgulandı. Bu değişiklikler nedeniyle de raporu yazanların “tarafsızlık” ilkesi ve alt düzeylerde seçim gününe yönelik düzenlemeler konusunda endişeli olduğu kaydedildi.
‘OHAL ÖZGÜR KAMPANYAYA ENGEL OLABİLİR’
İlk değerlendirmede idari kaynakların kötü kullanılması ve eşit kampanya koşullarına yönelik kaygıların altı çizilirken, OHAL nedeniyle alınan güvenlik önlemlerinin de özgür kampanya yapmaya engel olabileceği ve seçmenlerin bastırılmasına yol açabileceğine dair endişeye dikkat çekildi.
Türkiye’deki medya ortamının “hükümetteki partiyle ilişkili olduğu”nun vurgulandığı raporda “otosansür ve gazetecilere yönelik baskı” nedeniyle analitik bir takibin sınırlı olacağı belirtildi. Çok sayıda medya organının belli partilerin adayları hakkında haberlerini kısıtladığı da belirtilen raporda, mevzuata rağmen seçim gözlemcilerine gözetleme olanağı sağlanmadığı ifade edildi.
TRT NEDEN İPTAL ETTİ
Heyetin 8-10 Mayıs’taki ilk temaslarının ardından yayımlanan raporda TRT’nin Cumhurbaşkanı adaylarını bir tartışma programında buluşturmama nedeni ilginç bir gerekçeyle açıkladığı ortaya çıktı. TRT, aslında tüm adayları bir tartışma programında buluşturmak istemiş, ancak Cumhurbaşkanı katılmayacağını açıkladığında bunun “eşit yayın” ilkesini korumak için iptal etmiş.