Dede, ‘kolber’leri Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay’a sordu

HDP Hakkari Milletvekili Sait Dede, bölgede kolber olarak adlandırılan mevzuatta kaçakçı olarak tanımlanan kişilere yönelik yaşam hakkı ihlallerini sordu.

Cumhurbaşkanı Fardımcısı Fuat Oktay tarafından cevaplandırılması isteğiyle TBMM’ye sunulan soru önergesinde, Türkiye İran, Irak ve Suriye sınırında geçimlerini sağlamak için gayri resmi sınır ticareti yapan mevzuatta kaçakçı bölgede ise kolber olarak tanımlanan kişi veya kişilere yönelik yaşam hakkı ihlallerinin arttığı belirtilerek, “Sivillere yönelik bu öldürme olaylarının resmi bilançosu bilinmemekle beraber basına yansıyan haberlere ve yine sivil toplum örgütlerinin raporlarına göre son üç yılda 245 kişi sınır hatlarında vurularak öldürülmüştür.” denildi.

Dede, Oktay’a şu soruları yöneltti:

1. Sınır hatlarında son on yılda sınır ticareti ile geçimini sağlamak zorunda kalan sivillerin ( kolberler ) ölümüyle sonuçlanan kaç vaka yaşanmıştır? Öldürülen sivillerin uyruğu ve yaş aralığı kaçtır?

2. Sınır ticareti olarak tabir ettikleri eylemlerinden veya kaçak giriş çıkışlardan dolayı öldürülen sivillerin birçoğunun cenazelerinin olay yerinde bırakıldığı ve hiçbir soruşturmaya konu edilmediği yönündeki iddialara ilişkin bir açıklamanız var mı?

3. Yakalandığında kabahatler kanununa göre haklarında işlem yapılması gereken sivillerin pusu kurularak ve yakın mesafeden yapılan ateşle öldürülmesinin sebebi nedir? Bu cinayetlere ilişkin kaç soruşturma açılmıştır? Kaç güvenlik görevlisi hakkında adli makamlar tarafından ceza verilmiştir?

4. Öldürme olaylarının en fazla İran sınırında yaşanmasının sebebi nedir? İran ve Türkiye arasında bu bölgelerde bulunan sivillerin öldürülmesinin serbest olduğu yönünde bir mutabakat mı bulunmaktadır? Amaç her iki devlet yönünden yaşanan öldürülme olaylarında faillerin cezasız kalacağı algısı yaratılarak bölgenin insansızlaştırılması mıdır?

5. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kaç sivil İran topraklarında öldürülmüştür? Yine kaç İran vatandaşı Türkiye topraklarında öldürülmüştür? 

6. Gerçekleşen öldürülme olaylarında silah kullanma yetkisinin yaşam hakkı hiçe sayılarak kullanıldığı görülmektedir. Silah kullanma yetkisinin sınırlanmasına ilişkin herhangi bir tedbir alınacak mıdır?

7. Yüzlerce ölümle sonuçlanan kaçakçılığın (sınır ticaretinin) sosyal ve ekonomik sebepleri araştırılmış mıdır?

8. Önemli geçim kaynaklarından biri olan bu kazanç yolunun yasal düzenlemeler yapılarak sınır bölgelerindeki insanların yararına devlet güvencesi altına alınması düşünülüyor mu? Bu konuda bir çalışma var mı?