Beşar Esad Afrin’de YPG’ye ne kadar destek veriyor?

Suriye yönetimi Türkiye'nin Afrin harekâtına nasıl bakıyor? Esad yönetiminin, Afrin'deki Kürtlere ilişkisi değişti mi?

Türkiye’nin Afrin harekâtı sırasında Beşar Esad hükümetinin Afrin’i yöneten Kürtlerle ilişkisi de merak konusu. Bugüne dek taraflardan farklı açıklamalar geldi. Peki işin aslı ne? BBC İzleme Servisi’nin derlemesine göre mevcut dengeler şöyle:

“Suriye hükümeti, Kürtlerin liderliğinde Türkiye’nin Afrin’e yönelik akınına karşı savaşan güçlere bugüne kadar “sınırlı bir destek” verdi. Kürt yetkililer Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yalnızca Afrin’in güneyinde bir “insani koridora” izin verdiğini ve buradan Afrin’deki siviller ve savaşçılara gıda ve ilaç gönderildiğini söylüyor.

Fakat hükümetin kontrolündeki bu koridor bir “insani koridorun” ötesinde. Afrin’e ulaşmanın tek yolu olan bu koridor, ilerleyen Türk askerlerine karşı durmak isteyen Kürt savaşçıları dış dünyaya bağlayan hayat kurtarıcı bir işlev görüyor. Gönüllü Kürt savaşçılar, doktorlar, diplomatlar, Iraklı Kürt milletvekilleri ve yabancı gazeteciler geçtiğimiz haftalarda bu rotayı kullanarak bölgeye geldi.

Suriyeli Kürtlerin liderliğindeki Afrin yönetimi, Suriye ordusunu Türkiye’nin harekatına karşı sınırları korumak için resmen davet etti. Fakat Şam şimdiye kadar bu yönde bir askeri adım atmaktan kaçındı. Bunun arkasında muhtemelen Ankara’yla cephede karşı karşıya gelmeme isteği yatıyor. Suriyeli yetkililer söylemlerinde bu fikri destekleseler de sahada buna yönelik bir adım atılmadı.

UZUN ZAMANDIR KUŞATMA ALTINDA

Afrin uzun zamandır üç taraftan Türkiye, Suriyeli isyancılar ve cihatçılar tarafından kuşatılmış durumda. Bu cihatçıların arasında eski adıyla El Nusra’nın liderlik ettiği Heyet Tahrir Şam örgütü de bulunuyor. Afrin’in güneyinde hükümetin elinde bulunan bölge Kürtler ve müttefiklerinin Afrin’e girip çıkabilmesi için tek yol.

Eğer Şam bu hattı kapatırsa Afrin dört yandan kuşatılmış olur ve Afrin’de Türkiye’ye karşı verilen savaşı zayıflatır. Bunun yerine hem Türkiye’yi hem Kürtleri zayıflatmak taktiksel olarak Suriye hükümetinin kısa vadede çıkarına.

Fakat Şam elbet bir noktada Afrin hakkında stratejik bir karar vermek zorunda kalacak: Ya buradaki Kürtlerle ortak bir yönetim kuracak (ülkenin diğer yerlerindeki örneklerde olduğu gibi) ya da burayı Türkiye ve Türkiye’nin desteklediği isyancılara bırakacak.

ŞAM BİTİRMEK İSTİYOR

Afrin’de savaş nasıl ilerlerse ilerlesin savaşı bitirmek için Suriye hükümeti kritik bir role sahip. Suriyeli Kürt yetkililer Afrin’e yönelik saldırıların ülkedeki Kürt otonomisini zayıflatmak isteyen Şam, Ankara, Tahran ve Moskova’nın kapalı kapılar ardında uzlaşmasıyla gerçekleştiğini savunuyor.

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt yönetimi ABD’ye daha yakın duruyor. Fakat Kürtler buna rağmen Suriye ordusunu Afrin’in sınırlarını korumak için davet etti. YPG Genel Komutanı Sipan Hemo “Suriye ordusu Afrin’i Türk saldırılarından kurtarmalı” dedi ve ekledi: “Suriye rejimi her zaman buranın Suriye’nin bir parçası olduğunu savunuyordu. Biz de ‘Eğer burası Suriye’nin bir parçasıyla görevinizi yapın’ diyoruz.”

Suriye hükümeti ülkedeki Kürtlerin bağımsızlığına uzun süredir karşı çıkıyor. Fakat son dönemde Şam yönetimi Kürtlerin liderliğindeki güçlerin kontrolünde olan bölgelerde bir öz yönetim kurulmasını tartışmaya hazır olduklarını açıkladı.

Türkiye’nin Afrin’e yönelik operasyonunun başlamasından bir gün önce Şam, Suriye hava sahasına girecek her uçağı düşürmekle tehdit etti. Fakat bu henüz gerçekleşmedi. Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim da Türkiye’nin operasyonunu bir işgal olarak tanımladı. Operasyonun başlamasıyla birlikte Suriye devlet televizyonu Afrin’den canlı yayınlar yaptı. Fakat Suriye devlet medyasının söylemlerinde Afrin’in Arap kimliği vurgulanırken “egemen Suriye Arap Cumhuriyeti’nin bir parçası” olduğu aktarılıyor.

Hükümetten yapılan açıklamalarda ise Afrin’in “Suriye Arap topraklarının ‘özel bir parçası’ olduğu” söyleniyor. Suriye’deki iç savaşı jeopolitiği Suriyeli Kürtleri, savaşa dahil olan süper güçlerle ve Suriye hükümetiyle ilişkiler konusunda ikiye böldü. Ülkenin kuzeydoğusunu kontrol eden Kürtlerin liderliğindeki ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri açıkça ABD yanlısı.

AFRİN DOĞU KANTONLARINDAN NEDEN FARKLI?

SDG’nin medyadaki söylemi Esad karşıtı. Suriye hükümetiyle karşılıklı olarak birbirlerini ihanetle suçlayan açıklamalar yapıyorlar. Fakat Afrin’deki Kürtler Suriye hükümeti ve Rusya’yla daha yakın bağlara sahip.

Kürt yetkililere göre bunun nedeni Rusya’nın Afrin’de daha etkin olması ve ABD’nin burada Kürtleri Türkiye’nin tehdidinden koruyacak bir varlığının bulunmaması.

Fakat Rus güçleri Türkiye’nin operasyonundan kısa süre önce Afrin’den çekildi ve Moskova, Ankara’nın Suriye hava sahasını kullanmasına izin verdi. Bu durum Kürtlerin Moskova’yı ihanetle suçlamasına yol açtı. Ama Kürtler son dönemde Rusya’ya yönelik eleştirilerinin tonunu düşürmüş durumda.

Bunun nedeni de muhtemelen Rusya’nın Suriye ordusunun bölgeye asker göndermesine engel olmamasını sağlamak. Zira böyle bir hamle yalnızca Moskova’nın yeşil ışık yakmasıyla mümkün olabilir.” (BBC Türkçe)