Artan bakım maliyetleri, trafik kazası riskini artırıyor

Son 1 yılda yüzde 100’den fazla artan bakım ve yedek parça maliyetleri karşısında sürücüler ya bakımı erteliyor ya da ‘yan sanayi’ parçalar tercih ediyor.

Mardin ve Antep’te 35 kişinin ölmesine sebep olan trafik kazalarının tartışması sürüyor.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Tüm Oto Servisleri Federasyonu (TOSEF) Genel Sekreteri Hakkı Urfa, döviz kuru nedeniyle fiyatı artan yedek parçaların, araç bakımlarının zamanında yapılmasına engel olduğunu, bunun da kaza riskini beraberinde getirebileceği konusunda uyardı.

‘BİR YILDA YEDEK PARÇA MALİYETLERİ YÜZDE 120 ARTTI’

Urfa, yedek parça maliyetlerinin son bir yılda yüzde 120 arttığını, dolayısıyla insanların alternatif yöntemlere ve ürünlere yöneldiğini söyledi.

Türk Standartları Enstitüsü (TSE) kriterlerinin dışında hizmet veren tamirhanelerin ve standartların dışında kullanılan eşdeğer ya da yan sanayi diye anılan yedek parçaların tercih edildiğini vurgulayan Urfa, “Orijinal parça ile eşdeğer parça arasında yüzde 100’e yakın fiyat farkı olabiliyor. Daha uygun maliyetli olduğunda da eşdeğer kullanılıyor. Belgesiz eşdeğer parçalar büyük problem” dedi.

İKİNCİ EL ARAÇLARIN BAKIM İHTİYACI DAHA FAZLA

Artan fiyatlar ve sıfır araç arzındaki düşüş, insanları ikinci el araçlara yöneltiyor. Bu araçların da bakım ihtiyacı oluyor. Urfa, “Servislere gelen araç sayısında artış var ancak maliyetler çok yüksek olduğu için insanlar bazı bakımları ötelemek zorunda kalıyor” dedi.

Kocaeli merkezli Çakan Nakliyat adlı şirketten Botan Çaka, bir tırda 12 adet lastiğin olduğunu ve bu lastiklerin her birinin 8-10 bin TL maliyetle değiştirildiğini belirtti. Çakan, “Geçen seneye göre yedek parça ve bakım masraflarında yüzde 100’den büyük bir fark var. 400-500 TL’lik bir fren balatası şimdi 1600-1700 TL” dedi.

İNGİLTERE’DE AĞIR TAŞITLAR, YÜKLÜ MUAYENE EDİLİYORLAR

Frenteknik şirketinden yüksek makine mühendisi Alpay Lök de, araç muayene konusunda Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ve dünya standartlarını takip etmediğini dile getirdi. Bunun ciddi sorunları da beraberinde getirdiğini savunan Lök şu ifadeleri kullandı:

“Fren tutmama problemini engelleyebilecek bazı maddeler bizde yok. Mesela, İngiltere’de ağır taşıtlar çıplak muayene edilmiyor. Üzerine yük vurulmuş olarak muayene ediliyor. Bu da fren ölçümünde gerçeğe yakınlık getiriyor. Bu Türkiye’de yok.”

Lök’e göre tamir edilmeyip değiştirilmesi gereken parçalardan birisi disk fren kaliperi ancak bu parçalar Türkiye’de pek çok zaman yenisiyle değiştirilmeyip, tamir ediliyor.

Lök’e göre araç bakımlarında ve bu bakımların yapıldığı pek çok serviste de ciddi eksiklikler var.
“Merdiven altı” olarak tabir edilen servisçiliğin yaygın olduğunu ve kural dışı işlerin yapıldığını iddia eden Lök, “Otobüslerde hız limitleyicisi de dahil elektronik bazı sistemlerini iptal eden ya da manipüle eden yer altı bir sektör var. Tümü böyle demiyorum. Ama yetkili olmayan servislerle ilgili düzenlemeler hemen hemen yok gibi” dedi.

‘MEVZUAT UYGULANMIYOR’

TOSEF Genel Sekreteri Hakkı Urfa, Türkiye’deki araç bakım mevzuatlarının olduğunu ancak uygulanabilirlikte ciddi sıkıntıların yaşandığını söyledi. Urfa, Türkiye’de toplam tamirhane sayısının yaklaşık 24 bin olmasına karşın TSE standartlarına uygun 2 bin civarında servis olduğunu kaydetti.

Urfa sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ağır vasıtalarda bakım süresi bir yıl. Ancak otobüsler ve tırlar örneğin, çok ciddi mesafeler kat ediyor. Yılda 400-450 bin km mesafe kat eden araçlar var. Bu araçlar yılda bir muayeneye girse de, belli periyotlarla kontrollerinin, bakımlarının yapılması lazım. Özellikle yolcu otobüslerinde, tıpkı yolcu uçaklarında olduğu gibi sefere çıkmadan önce bir kontrol listesi olup, belirlenen kontrolden geçtikten sonra sefere çıkması lazım.”

DHA, Gaziantep’teki trafik kazasına karışan otobüsün hız sınırını aşarak, kaza öncesi saatte 130 kilometre hızla ilerlediğini bildirdi. TAG Otoyolu’nda otobüsler için belirlenen hız limiti saatte 100 kilometre.