AB, Türkiye İlerleme Raporu’nu açıkladı

 Avrupa Birliği’nin yürütme organı Avrupa Komisyonu’nun Türkiye ile ilgili sert eleştiriler içeren İlerleme Raporu açıklandı.

Avrupa Parlamentosu Türkiye raportörü Kati Piri’den ise Türkiye’yle AB ‘üyelik görüşmelerinin hemen dondurulması’ açıklaması geldi.

Raporda yargı bağımsızlığı, ifade özgürlüğü ve diğer temel demokratik standartlar konusunda geriye gidiş olduğu ifade edildi. Raporun yayınlanmasından önce ise Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye raportörü Kati Piri açıklamalarda bulundu.

KATİ PİRİ: TÜRKİYE İLE ÜYELİK GÖRÜŞMELERİ HEMEN DONDURMALI 

Piri, Ankara’nın uygulamaları ile Avrupa Birliği’ne kapıları kapattığını ifade ederek, “Buna karşılık Türk hükümeti hukukun üstünlüğü ve insan hakları yoluna dönene kadar AB’nin Türkiye ile üyelik görüşmelerini hemen dondurması gerek” ifadelerini kullandı.

Piri ayrıca Türkiye’nin “Avrupa itibarını kaybetti” açıklamasına da cevap verdi, “İlişkileri dondurmak vereceğimiz tek yanıt” dedi.

Bugün yayınlanan ve Türkiye’ye yönelik sert eleştirilerin yapıldığı İlerleme Raporu’ndan başlıklar ise şöyle:

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE 

15 Temmuz darbe girişimi sonrasında yapılan görevden alma ve tutuklamalara dikkat çekilen raporda işkence ve kötü muameleye dikkat çekildi. Raporda Gülen hareketiyle bağlantıların belirlenmesi amacıyla uygulanan kriterlerin ve kanıtların muğlaklığa da dikkat çekilirken, ‘bireysel mesuliyetin şeffaf olmayan ve fark gözetmeksizin oluşturulması konusunda ciddi endişeler olduğu’ belirtildi.

OHAL 

Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında alınan önlemlerin Avrupa Konseyi’nin (AK) incelemesi altında olduğu belirtilirken, şu ifadelere yer verildi:

“Türkiye, AK İnsan Hakları Komiseri’nin Ekim 2016’daki tavsiyelerini ele almalı. Türkiye, alınan her önlemin sadece durumun gerektirdiği ölçüde olmasını, her durumda gereklilik ve orantılılığın sağlanmasını güvence altına almalı. Türkiye, her durumda aralarında masumiyet karinesi, ceza sorumluluğunun bireyselliği, yasal kesinlik, savunma hakkı, ve silahların eşitliğine tam saygının da aralarında bulunduğu hukukun üstünlüğünün temel ilkelerinin bir kenara itilmemesine özel itina göstermelidir.”

YARGI BAĞIMSIZLIĞI

Özellikle yargı bağımsızlığı konusunda gerileme yaşandığının belirtildiği raporda, bu durumun yargının genel işleyişi açısından belirgin bir sınama oluşturduğu kaydedildi. Raporda yüksek mahkemelerin yapısında yapılan değişikliklere işaret edilirken, bunun yargının bağımsızlığını tehdit etmesi ve Avrupa standartlarında olmamasının ‘ciddi endişe kaynağı’ olduğu belirtildi.

BASIN VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ 

Raporda en sert eleştirilerden biri basın ve ifade özgürlüğü alanındaki kısıtlamalar noktasında yapıldı.

“İfade özgürlüğü alanında ciddi gerileme yaşandı ve bu durum endişelerin artmasına neden oluyor” denilen raporda, daha önce yapılan önerilerin dikkat alınması istendi:

“Yasalar ve uygulama Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihadıyla uyumlu değil. İfade özgürlüğü ciddi şekilde zorlanıyor. Gazetecilere, yazarlara ve sosyal medya kullanıcılarına yönelik süren ve yeni ceza davaları, akreditasyonların iptali, çok sayıda medya organının kapatılması ciddi endişe kaynağı. Türkiye, gelecek yıl, terörle mücadele operasyonlarında da olmak üzere, ifade özgürlüğüne yönelik gereksiz kısıtlamalardan kaçınmalı.”

İNSAN HAKLARI 

Raporda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve AİHM içtihadından kaynaklanan hakların uygulanmasının tam sağlanamadığı da belirtildi. Türkiye’nin AİHS’nin ihlalini önlemek için bir eylem planı kabul ederek sistemik sorunların üstesinden gelmek için bazı adımlar attığının ancak genel yaklaşım ve güçlü denetim mekanizması eksikliği nedeniyle bu planın uygulanmasının ve etkisinin engellendiği kaydedildi.

TERÖRLE MÜCADELE KANUNU 

Türkiye ile AB arasında en büyük tartışma konularından biri olan ‘Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) değiştirilmesi de raporda dikkat çeken başlıklardan. Raporda Güneydoğu’da ‘terörle mücadele’ kapsamında insan haklarına saygının kötüleştiği ve bu durumun ‘ciddi endişe konusu olmayı sürdürdüğü’ belirtildi: “Terörle mücadele Türkiye’nin meşru hakkı ancak terörle mücadele önlemlerinin orantılı olmasının sağlanması gerekiyor. Bu önlemlerin tüm insan haklarına saygı çerçevesinde ve uluslararası yükümlülüklere uygun olması gerekiyor.”

YOLSUZLUK 

Yolsuzlukla mücadele konusunda belli bir hazırlık düzeyinin mevcut olduğunun belirtildiği raporda geçen yıl bazı ilerlemeler kaydedildiği ancak yolsuzluğun yaygın ve birçok alanda ciddi bir sorun olmayı sürdürdüğü kaydedildi.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN 

Raporda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da eleştirildi. Cumhurbaşkanı’nın önemli iç ve dış politika konularına aktif şekilde angaje olmayı sürdürdüğünün ifade edildiği raporda “Başkanlık sistemine geçiş tartışması arttı ve siyasi gündemde etki yarattı” denildi.

PARLEMENTO’NUN İŞLEYİŞİ, DOKUNULMAZLIKLAR 

Raporda parlamentonun işleyişi de eleştiri konusu oldu: “15 Temmuz öncesi parlamento iddialı bir reform programı ve vize liberalizasyonu diyalogu üzerinde yoğun bir gündemle çalıştı. Siyasi çekişme parlamentonun çalışmalarını kuşatmayı sürdürdü. Bazı önemli yasalar uygun danışma süreci olmaksızın Kabul edildi. Çok sayıda milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmasına olanak veren bir yasanın kabulü ciddi endişe konusu. Seçimler ve siyasi partilere ilişkin yasal çerçevenin Avrupa standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi alanında ilerleme sağlanamadı. Parlamento üyeleri için etik kurallar kabul edilmeli.”

ÇAVUŞOĞLU: TEHDİTVARİ BİR ŞEKİLDE İLİŞKİLERİ SÜRDÜREMEZSİNİZ 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu konuya ilişkin, "Defalarca AB Türkiye'yi oyalarken, Türkiye'ye yönelik mesnetsiz suçlamalarda bulunurken, Sayın Cumhurbaşkanımız Türkiye'yi tam üye olarak istemiyorsanız bize net bir şekilde söyleyin bizi oyalamayın dedi. Bizimle böyle tehditvari bir şekilde ilişkilerinizi sürdüremezsiniz. Ne yapmak istiyorsanız kararınızı verin. Durdurmak istiyorsanız durdurun, sürdürmek istiyorsanız buna hazırız." ifadelerini kullandı.