6 soruda: Çin’deki virüs hakkında merak edilenler

Çin’de 56 kişinin ölümüne, 60 milyondan fazla kişinin karantinaya alınmasına yol açan Wuhan virüsü nedir? Koronavirüsü ne demektir? Virüs nasıl bulaşıyor, belirtileri ne? Dünya Sağlık Örgütü ne öneriyor?

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni koronavirüsünden ölenlerin sayısı 56’ya yükselirken, virüsün birçok başka ülkeye sıçraması büyük endişeye yol açmış durumda. Peki, Çin’de 60 milyondan fazla kişinin karantina altın alınmasına yol açan virüs nereden çıktı? Nasıl bulaşıyor? Dünya Sağlık Örgütü’nün salgından korunmak için önerileri ne? 6 soruda…

1- WUHAN VİRÜSÜ NEDİR?

Dünya çapında endişeye yol açan salgın, ilk kez görülen ve bu nedenle henüz aşısı bulunmayan yeni bir tür koronavirüsünden kaynaklanıyor. Diğer koronavirüsleri gibi kaynağı, hayvanlar. İlk etkilenenlerin birçoğunun, Wuhan kent merkezindeki Huanan deniz ürünleri pazarında çalıştığı ya da buradan sık sık alışveriş yaptığı sanılıyor. Bu pazarda aynı zamanda, canlı ve yeni kesilmiş hayvanlar da satılıyor. Ebola ve birçok yeni grip türünde görüldüğü gibi, yeni ve tehlikeli virüslerin birçoğu önce hayvanların bedeninde yer edinip insanlara buradan bulaşıyor.

2- DİĞER KORONAVİRÜSÜ TÜRLERİ NEDİR?

Geçtiğimiz yıllarda dünya çapında salgınlara yol açan Ağır Akut Solunum Sendromu (SARS – Severe Acute Respiratory Syndrome) ve Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS – Middle Eastern Respiratory Syndrome), çıkış noktası hayvanlar olan koronavirüslerinden kaynaklanıyordu. MERS’in insanlara çöl develerinden geçtiğine inanılsa da, her iki koronavirüsünün de orijinal kaynağının muhtemelen yarasalar olduğu sanılıyor. Yeni koronavirüsünün de ilk olarak yarasa veya yılanlarda görüldüğü, buradan aracı bir hayvana bulaşıp insanlara geçtiğine inanılıyor.

Virüsün çıkış noktası olan 11 milyon nüfuslu Wuhan’da caddeler bomboş.

SARS virüsü 2002 yılında henüz önlemler alınmadan 37 ülkeye sıçramıştı. 8 binden fazla insana bulaşıp 750’den fazla ölüme yol açan virüs küresel çapta paniğe sebep olmuştu. MERS ise insandan insana bu kadar kolay bulaşmamakla birlikte, daha ölümcüldü. MERS kapan 2 bin 500 kişinin yaklaşık yüzde 35’i öldü.

3- WUHAN KORONAVİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NE?

Wuhan virüsü zatürreye yol açıyor. Virüsü ilk belirtileri kuru öksürük, ağır ateş ve solunum sorunları olarak seyrediyor. Ağır vakalarda organ yetmezliği başgösteriyor. Söz konusu hastalık viral bir zatürre olduğu için, antibiyotikler işe yaramıyor. Şu an piyasa olan grip karşıtı antiviral ilaçlar da yeni virüs karşısında etkisiz. Hastaneye kaldırılanlara akciğerler için solunum desteği, diğer organların işlevlerini sürdürebilmesi bazı başka takviyeler ve serum veriliyor. Henüz bir aşı ve ilaç geliştirilemediği için iyileşme süreci büyük ölçüde hastanın bağışıklık sisteminin gücüne bağlı. The Guardian gazetesinin derlemesine göre, yeni virüsten ölenlerin büyük bir çoğunluğu normalde de sağlık sorunları yaşayan kişilerdi.

4- WUHAN VİRÜSÜ İNSANDAN İNSANA GEÇİYOR MU?

Çin Sağlık Bakanlığı, Wuhan ve çevresinde Aralık 2019’un sonlarından bu yana görülmekte olan virüsün insandan insana bulaştığını geçtiğimiz hafta teyit etti. Virüsün yayılma hızının son günlerde artmasının arkasında da, insandan insana geçebilme özelliği bulunuyor. Pekin yönetimi son olarak, yeni koronavirüsünün bir ila 14 gün arasında değişen kuluçka süresinde de yayıldığını açıkladı. Uzmanlar, kuluçka süresinde yayılması ve bağışıklık sistemi güçlü olduğu için hafif belirtiler gösteren kişilerin tespit edilememesi nedeniyle, virüsten etkilenen kişi sayısının çok daha fazla olabileceğine dikkat çekiyor.

5- BULAŞMA RİSKİ NASIL AZALTILIR?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yeni koronavirüsünün bulaşma riskinin Çin’de çok yüksek, Asya bölgesinde yüksek, küresel ölçekte ise ortalama olduğunu açıkladı. DSÖ’nün risk değerlendirmesinde, virüsten korunmak için şu tavsiyeler de yer aldı:

*Ellerinizi sık sık alkol bazlı ürünler ve bol suyla yıkayın;

*Öksürürken veya hapşururken, ağız ve burnunuzu kapalı tutun;

*Ateşi olan veya öksüren kişilerle yakın temas kurmayın;

*Et ve yumurtaları iyi pişirin;

*Yabani hayvanlar ve çiftlik hayvanlarıyla temastan kaçının.

6- ŞU AN KAÇ ÜLKEYE YAYILDI?

26 Ocak günü açıklanan verilere göre, Çin dışında 46 vaka görüldü. CNN International verilerine göre virüsün yayıldığı ülkeler ve vaka sayısı şöyle:

Hong Kong: Altı vaka
Macao: Beş vaka
Tayland: Beş vaka
Avustralya: Dört vaka
Malezya: Dört vaka
Singapur: Dört vaka
Fransa: Üç vaka
Japonya: Üç vaka
Güney Kore: Üç vaka
Tayvan: Üç vaka
ABD: Üç vaka
Vietnam: İki vaka
Nepal: Bir vaka
Kanada: Bir kişiye yapılan testlerin sonucu bekleniyor. / DUVAR