DSÖ’den Covid-19 tarihçesi: İlk ölüm, ilk mutasyon, ilk aşı…

31 Aralık 2019’da ‘virüs kaynaklı bir akciğer iltihaplanması’ vakası bildirildi, 11 Şubat 2020’de hastalığın adı konuldu. DSÖ’nün verilerine göre, salgının zaman çizelgesi şöyle…

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Çin’deki Ülke Ofisi, 31 Aralık 2019 tarihinde Wuhan Belediye Sağlık Komisyonu’nun web sitelerinden ülkenin Wuhan kentindeki ‘virüs kaynaklı bir akciğer iltihaplanması’ vakalarıyla ilgili bir basın açıklaması aldı. DSÖ, vakalarla ilgili ilk tweeti 4 Ocak 2020’de attı.

İLK ‘SALGIN’ UYARISI

DSÖ, 5 Ocak 2020’de akut solunum yolu enfeksiyonları riski taşıyan ‘salgın’ konusunda uyarı yayınladı. Salgın, 9 Ocak itibariyle ‘Yeni Tip Korona Virüsü’ olarak adlandırıldı.

KORONA VİRÜSÜ KAYNAKLI İLK ÖLÜM, ÇİN DIŞINDA İLK VAKALAR

Çin, 11 Ocak 2020 tarihinde korona virüsü kaynaklı ilk ölümü rapor etti. 13 Ocak’ta Tayland, Vuhan kaynaklı ilk korona virüsü vakasını açıkladı. Bu, Çin dışındaki ilk vaka olarak kayıtlara geçti.

Japonya Sağlık Bakanlığı, 15 Ocak 2020’de Wuhan’dan gelen bir yolcuda korona virüsü tespit ettiklerini açıkladı. Bu da Çin dışındaki ikinci vaka olarak kayıtlara geçti. ABD, 21 Ocak 2020’de yeni tip korona virüsünün ilk doğrulanmış vakasını bildirdi. Bu, DSÖ Amerika bölgesindeki ilk vaka oldu.

Fransa, 24 Ocak 2020’de DSÖ Avrupa bölgesindeki ilk 3 vakayı açıkladı. Hastalar, Wuhan’dan gelmişlerdi. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 29 Ocak 2020 tarihinde DSÖ Doğu Akdeniz bölgesindeki ilk vakayı açıkladı.

DSÖ ayrıca salgına karşı maske kullanımını tavsiye etti.

DSÖ DİREKTÖRÜNDEN ‘ACİL DURUM’ İLANI

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 30 Ocak 2020 tarihinde yeni korona virüsÜ salgınını, DSÖ’nün en yüksek alarm seviyesi olan ‘uluslararası bir halk sağlığı acil durumunu’ ilan etti.

DSÖ’DEN BM’YE ÇAĞRI

DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus, 4 Şubat tarihinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinden ‘BM kriz yönetimi politikasını’ aktive etmesini istedi.

HASTALIĞIN ADI ‘COVID-19’ OLDU

DSÖ, yeni tip korona virüsünün yol açtığı hastalığın adının 11 Şubat itibariyle Covid-19 olacağını duyurdu. Hastalığın adı; coğrafi bir konumu, bir hayvanı, bir bireyi veya bir grup insanı damgalamayı önlemek için değiştirildi. DSÖ, 29 Şubat’ta virüsün kontrol altına alınması için ‘karantina uygulanmasını’ tavsiye etti.

Dünya genelinde 7 Mart’ta Covid-19 vakaları 100 bini geçti. Avrupa, 13 Mart 2020 tarihinde yükselen vakalar sebebiyle Covid-19 salgınının merkez üssü oldu. Dünya genelinde Covid-19 vaka sayısı 4 Nisan itibariyle 1 milyonu geçti.

İLK COVID-19 İLACI

İngiltere hali hazırda kullanılan ‘Deksametazon’ adlı ilacın Covid-19 kritik hastaları için hayat kurtarıcı olabileceğini gösteren ilk klinik araştırma sonuçlarını 16 Haziran 2020 tarihinde açıkladı.

PFIZER/BIONTECH AŞISINA KULLANIM ONAYI

Danimarka, 6 Kasım 2020 tarihinde vizon kaynaklı Covid-19 mutasyonunu DSÖ’ye rapor etti.

İngiltere, 2 Aralık tarihinde Pfizer & Biontech aşısına kullanım onayı veren ilk ülke oldu. Aralık ayında daha önce İngiltere’de tespit edilen ALFA ve daha önce Güney Afrika’da tespit edilen BETA mutasyonları DSÖ tarafından resmileştirildi.

İLK YAPILAN COVID-19 AŞISI

Dünya’daki ilk Covid-19 aşısı, 8 Aralık 2020 tarihinde 90 yaşındaki Margaret Keenan’a, Matron May Parsons tarafından İngiltere’de uygulandı. Uygulanan ilk aşı Pfizer/Biontech tarafından üretilen Covid-19 aşısı oldu.

Pfizer/Biontech Covid-19 aşısı, 5 Ocak’ta DSÖ’den acil kullanım onayı alan ilk aşı oldu.

Brezilya’dan Japonya’ya gelen bir kişide GAMMA olarak adlandırılan mutasyon Ocak 2021’de DSÖ’ye rapor edildi. GAMMA mutasyonunun ilk verileri Kasım 2020 tarihinde açıklanmıştı. DSÖ, Ekim 2020’de ilk verileri ortaya çıkan Delta mutasyonunu Mayıs 2021 tarihinde açıkladı.

DSÖ, 24 Kasım 2021 tarihinde Omicron mutasyonunu duyurdu. (DHA)