Protez sırları: Milyonlarca insanı yaralıyor

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu, sağlık sektöründe kullanımı giderek yaygınlaşan protezleri mercek altına aldı. Dünya çapında yapılan araştırma, protez üreticilerin kârı artırmak için hastaların sağlığını göz göre göre tehlikeye attığını ortaya koydu.

Küresel protez sektörü üzerine ilk kez yapılan geniş çaplı bir araştırma, sektörün kârını artırmaya çalışırken milyonlarca hastanın sağlığını tehlikeye attığını ifşa etti. Dünya çapında milyonlarca hastanın hayatta kalmak ve normal bir yaşam sürebilmek için medet umduğu protezlerin yeterince test edilmediği, binlerce kişinin vücutlarının çeşitli yerlerine takılan protezler sonucunda peşpeşe yeni ameliyatlar olmak zorunda kaldığı ve birçok vakada da protezlerin ölüme yol açtığı ortaya çıktı. Buna göre, siyasetçiler de protez sektörünün lobi faaliyetleri sonucunda gerekli yasaları çıkarmaktan kaçınıyor.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJJ), 36 ülkeden ortak olduğu 58 haber kuruluşu ile birlikte gerçekleştirdiği ‘Protez Dosyaları (Implant Files)’ adlı araştırmanın öne çıkan bulguları özetle şöyle:

• Kalp pili, kalça protezi ve meme implantları, dünya çapında milyonlarca yaralanmaya yol açtı. Bu protezleri taktıran çok sayıda hasta ameliyat üzerine ameliyat geçirmek zorunda kaldı, bazıları hayatını kaybetti.
• Birçok vakada protezler organlara zarar verdi, kalp üzerinde şoka yol açtı, kemiklerin çürümesine ve kanın zehirlenmesine sebep oldu.
• Bazı vakalarda, söz konusu implantlar piyasaya sürülmeden önce hastalar üzerinde test edilmemişti.
• ABD’de son 10 yılda 5.4 milyon kişi Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’ne protezleri hakkında şikâyette bulundu. Bu kişilerin 1.7 milyonu protezler nedeniyle yaralandıklarını söyledi. Bu kişilerin taktırdığı protezler, ABD’de onaylı olmasına, doktorların da güvenli oldukları konusunda teminat vermesine rağmen, kırıldı, aşındı, patladı veya bozuldu. ABD’deki protez kaynaklı şikâyette bulunan bu hastaların 83 bini hayatını kaybetti. 500 bin kişi ise protezlerinin çıkarılması için yeniden ameliyat olmak zorunda kaldı.
• Sadece İngiltere’de, 2015-2018 yılları arasında 62 bin kişi taktırdıkları protezin olumsuz etki yarattığından şikâyetçi oldu. Bu vakaların üçte birinde hastalar ciddi sağlık sorunları yaşadı; 1004 kişi hayatını kaybetti.
• Birçok kalça protezi, diz protezi ve vajinal implant ürünleri hiçbir klinik testten geçirilmeden hastanelere satıldı.
• Üreticinin haberdar olmasına rağmen sorunlu kalp pilleri hastalara takılabiliyor.
• Fıtık ameliyatlarında kullanılan yamalar komplikasyona yol açabiliyor.
• Bazı implantlar bazı ülkelerde yasaklanınca, benzer düzenlemeler getirmemiş başka ülkelerde piyasaya sürülüyor.

POLİTİKACILAR LOBİYE BOYUN EĞİYOR

Araştırmada, protez üreticilerinin sorunlu ürünleri yine kendilerinin test ettiği, çok sayıda doktorun sektörle yakın ilişkileri bulunduğu ve sektörün lobi faaliyetlerine boyun eğen politikacıların hasta sağlığını gözetecek sıkı düzenlemeler ve yasalar getirmekten kaçındığı vurgulandı. Buna göre, Afrika, Asya ve Güney Amerika’da hükümetler medikal cihazları düzenleyen yasalar çıkarmıyor, bunun yerine dikkatli davrandığına inanılan Avrupa ve ABD’deki kararlara güveniyor. Ancak bu ülkelerde de karmaşık cihazlar piyasaya sürülmek için çok hızlı onay alırken, sorunlu cihazlar raflardan aynı hızda çekilmiyor.

MİLYARLARCA DOLAR TAZMİNAT ÖDEDİLER

Araştırmaya göre, protez üreten şirketler 2008 yılından bu yana dünya çapında karşılaştıkları yolsuzluk, dolandırıcılık ve diğer ihlal davalarında anlaşmaya gitmek için en az 1.6 milyar dolarlık ödeme yaptı. Hastalara da yine milyarlarca dolar ödendi. 2015’ten bu yana sadece Johnson & Johnson şirketinin protezleri yüzünden yaralandıkları şikâyetiyle dava açan hastalara ödemeye mahkûm edildiği tazminat 4.3 milyar doları buldu.

ICIJJ, araştırma kapsamında dünya çağında farklı ülkelerde piyasadan çekilen ancak bazı ülkelerde hâlâ kullanılmasına izin verilen cihazlar konusunda bir veritabanı da oluşturdu. (Dış Haberler)