Fiyatlara dolar ayarı, zam üstüne zam

TL'nin yılın ilk yarısında dolar karşısında yüzde 27 değer kaybetmesi, ithalata bağımlı her sektörü etkiledi. Maliyetler artınca bir çok ürün zamlandı.

Ekonomide ithalata bağımlılığın yıldan yıla artması, dövizdeki yükselişle birleşince etiketler de yılın ilk 6 ayında zamlı olarak yenilendi. Otomotivden, inşaata, tekstilden, yayıncılığa, teknolojiden gıdaya kadar birçok sektörde maliyetler kur baskısından kaynaklı yarı yarıya yükseldi. Maliyetler artınca ürün fiyatları da zamlandı.

Türk Lirası, yılbaşından bu yana Dolar karşısında yüzde 25-27 arasında değer kaybetti. Cumhuriyet’ten Gamze Bal’ın haberine göre dövizde durdurulamayan bu artış sadece cep telefonlarında tüketicilere yüzde 25 zam olarak yansıdı.

İnşaat malzemelerinde artan maliyetler sonucu 2018’in başından itibaren çimentoya yüzde 10, betona yüzde 15, demire yaklaşık yüzde 40 zam geldi. Bu durum hem müteahhitleri hem de satın alma/kiralama ekonomisini olumsuz etkiledi.

OTO SATIŞLARI SÜREKLİ DÜŞÜYOR

Yüksek kurun etkisiyle fiyatı yükselen otomobil satışları da Ocak 2018’den bu yana sürekli düşüyor. 2017 Ocak-Haziran aralığında 401 bin araç satılırken, bu yılın aynı döneminde bu sayı 47 bin 810 adet azalarak 353 bine geriledi. Otomotiv pazarı da yüzde 11.92 daraldı.

Türkiye’nin yıllık enerji ithalatı ortalama 55 milyar dolar  Bu durum döviz kurundaki her artışla birlikte benzin ve motorine zam üstüne zam yapılmasına neden oluyor. ÖTV indirimi uygulanmasaydı, 12 kuruşluk son zamla benzin fiyatı 6.57 TL’yi aşacaktı.

KİTAPLAR YÜZDE 25 ZAMLANDI

Türkiye’nin kağıt ve kağıt ürünleri sektöründe dışa bağımlı olmasından dolayı döviz kurunun olumsuz etkilediği bir diğer sektör de yayıncılık sektörü oldu.

Bu yıl kurdaki artıştan bağımsız olarak birinci hamur kitap kağıdına yüzde 10 zam geldiğini belirten Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, kurdaki artışın kağıt maliyetlerine etkisinin yüzde 30 olduğunu kaydetti. Bu artışın yayınevlerine olan maliyetinin ise yüzde 15-25 yansıdığını anlatan Kocatürk, maliyetler sürekli artarken kitaplara ancak yüzde 5-10 oranında zam yapılabilmesinin, yayıncıları zora soktuğunu ifade etti. Kocatürk, “Matbaaların hammadde malzelemeri de ithal. Döviz ne kadar artıyorsa bizim maliyetlerimiz de aynı oranda artıyor. Ama aynı oranda zam yapamıyoruz. Bazı yayınevleri kitaplara 2018 Haziran’dan itibaren yüzde 5-10 zam yaptı, bazıları hiç yapmadı. Kitaplardaki zam oranının, maliyetlerdeki artışa paralel olarak yüzde 20-25 artması gerekiyor” diye konuştu.

HAVAYOLUNDA ZAM KONUŞULUYOR

Havayolu şirketleri de yükselen kurdan etkilendi. Küresel piyasalarda yıla 66.87 dolardan başlayan brent petrolün fiyatı, geçen cuma günü 75 dolara yaklaşmıştı. Son bir yıldaki artış  yüzde 44’ü bulunca, havayolu şirketlerinin kış seferlerinin sayısını azaltmaya hazırlandığı ve bilet fiyatlarına zam yapacakları konuşuluyor.