Avrupa Konseyi: ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçu kaldırılmalı

Avrupa Konseyi, Türk Ceza Kanunu’nun  “Cumhurbaşkanına Hakaret” konusunu içeren 299’uncu maddesinin tamamen kaldırılması çağrısında bulundu.

Avrupa Konseyi’nin anayasal konulardaki uzman organı Venedik Komisyonu, Türkiye’de ‘Cumhurbaşkanına Hakaret’ suçunu düzenleyen 299’uncu maddenin kaldırılmasını istedi.

Avrupa Konseyi’nin anayasal konulardaki uzman organı olan Venedik Komisyonu, TCK’nın 216’ncı (Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Aşağılama), 301’inci (Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin Kurum ve Organlarını Aşağılama) ve 314’üncü (Silahlı Örgüt) maddelerinin de Avrupa hukuk normlarına uygun biçimde yeniden yazılmasını istedi.

Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) talebi üzerine Venedik Komisyonu uzmanları tarafından hazırlanan ve bugün yayımlanan raporda, TCK’nın 216, 299, 301 ve 314’üncü maddelerinin mevcut hali ve pratikte uygulanışının Avrupa normları ile bağdaşmadığı görüşü yer alıyor.

Venedik Komisyonu, cumhurbaşkanına hakaretin cezalandırılmasını öngören 299’uncu maddenin “Avrupa ve uluslararası standartlarla uyuşmadığını” belirtip, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğüyle ilgili içtihadını ihlal edici kovuşturmaların önüne geçilmesi için “en iyi çözümün” maddenin TCK’dan tamamen kaldırılması olacağı görüşünü savundu.

Raporda, Avrupa’daki genel uygulama ve uluslararası standartların, devlet başkanlarına hakaretin “suç olmaktan çıkarılması ya da bu suçun hapis cezası içermeyecek biçimde sadece en ciddi sözlü saldırılarla sınırlı tutulması” yönünde olduğu not edildi.

TCK 299 temelinde özellikle medya kuruluşlarına yönelik kovuşturmaların “otosansüre” neden olduğuna vurgu yapılan raporda, “katil”, “hırsız”, “diktatör” gibi terimlerin “toplumsal tartışma kapsamında ele alınması” gerektiği görüşü kaydedildi.

Avrupa’da böyle bir suç yok

Avrupa’daki uygulama Cumhurbaşkanına hakaret suçu 1990’lı yıllarda Macaristan ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerde suç olmaktan çıkarılmıştı.

Alman Federal Mahkemesi 2000 yılında aldığı bir kararla, haksız da olsa, sert üslûplu siyasi eleştirinin cumhurbaşkanına hakaret suçu olarak tanımlanamayacağına hükmetti.

Hollanda’da bir kişi bu suçtan en son 1960’lı yıllarda yargılandı.

Benzer durum Belçika, Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi ülkeler için de geçerli. Polonya ve İtalya gibi ülkelerde suç ceza kanunlarında kalmaya devam etse de nadiren uygulanıyor, cezası da tazminattan öteye gitmiyor.

Fransa ise 2000 yılında çıkardığı yasayla, cumhurbaşkanına hakarete hapis cezasını kaldırdı.